Naar de overkant

De etappes van het Grenslandpad in Zeeuws-Vlaanderen zijn voorlopig voldoende in beeld gebracht: de oude met de toekomstige vergeleken en beide gelopen. Tijd om de oversteek te maken naar Zuid-Beveland. Daarbij gaan we uit van de laatste (GPS-) versie die het Wandelnet op haar site heeft gezet. Die vergelijken we met de route op de kaart uit de huidige, verouderde  gids. Het kan zijn dat de uiteindelijke route in de nieuwe gids nog enkele veranderingen zal ondergaan.

Vanaf het busstation in Terneuzen nemen we de bus naar Goes. Daar stappen we over op een buurtbusje, dat ons naar 's-Gravenpolder brengt. Het is even zoeken waar we de route op moeten pikken. Vrijwel meteen worden we onverhard door een natuurgebiedje geleid en lopen, na een klein stukje asfaltpolderweg, weer onverhard verder o.a. langs het tracé van de stoomtrein in de richting van de Zwaakse Weel. Een hele andere en aangenamer route dan op het oude kaartje 15.

Ook op kaartje 14 is de route in het begin gewijzigd: vlak langs de Zwaakse Weel en door een bosgebiedje bereiken we vrijwel onverhard de Koedijk, die ons op zijn beurt weer, volgens de bestaande onverharde route, naar de Valdijk brengt.  Daar doemt even een probleem op: er worden bomen gerooid en hoewel het eerste deel van de dijk al onder handen genomen is, staat er een dreigend bordje: Geen doorgang, geldt ook voor wandelaars! Op het kaartje zien we dat we vrij snel rechtsaf de Valdijk zullen gaan verlaten om het heggengebied in te gaan, dus wagen we het er maar op. En inderdaad komen we via de oorspronkelijke en mooie natuurlijke route op een asfaltweg en even verder via een voetpad en karrenspoor op de Akerweg. We zien de toren van Nisse steeds dichterbij komen en staan uiteindelijk verkleumd en moe op het Kerkplein. Bij Jikkemiene (het hele jaar open gelukkig) warmen we ons op met een kop erwtensoep en een tosti.

Voor kaart 13 is de voornaamste verandering, dat er buiten het broedseizoen (15 maart tot 15 juli) door een natuurgebied gewandeld kan worden. We zijn nog op tijd en hoeven dus niet het alternatief over de verharde dijken te lopen. Het is er prachtig, zelfs in de winter zijn er kleurenschakeringen te bewonderen in de rietlanden langs de oevers van de Schouwerweelsche Watergang en het is er heerlijk rustig. We passeren vervolgens de Schouwersweel en gaan via een klein stukje asfaltweg de onverharde Oudekamersedijk op. De verwijzing naar de Kamerse Schaapskooi laten we links liggen: er is op dit moment niets te zien. De Oudekamersedijk vormt in zijn geheel een herdenkingsmonument  voor kinderen die gestorven zijn aan stofwisselingsziekten. Voor elk kind is er een boom geplant met een bordje, foto, speelgoedje erbij.  Aan het einde staat een klein monumentje. Indrukwekkend!

Volgens het boekje volgen we de route tot een bruggetje, zien links een bankje verscholen tussen het groen, maar uit de wind, en pauzeren hier kort en lopen daarna het volgende kaartje binnen.

Ook voor kaartje 12 gelden de nodige veranderingen. Via een aantrekkelijke onverharde route over grasdijken komen we langs o.a. een resterend kunstwerk dat ooit behoorde tot de tentoonstelling Dieken van wuven, kunstwerken gemaakt door vrouwen op Zeeuwse dijken. Tussen de pony's door gaan we Meerkotse dijk op en volgen deze grasdijk weer volgens het boekje. Daarna volgt het enige stuk dat we echt onaangenaam vonden: de Barbesteinweg. Maar gelukkig is die niet meer zo erg als vroeger: na ruim een km mogen we de kaarsrechte, saaie asfaltweg verlaten en langs de oever van een watergang een doorsteek maken in de richting van ons eindpunt voor vandaag.

We volgen netjes de rood-witte tekens, maar zagen later op het kaartje, dat we ook hier een stukje af hadden kunnen steken naar de bushalte op het Tolplein. Nu was het rennen om de bus, die maar eens in het half uur gaat, nog net te halen. Daardoor misten we de  Mammoetkiezen en tunnelboortanden. Via de luchtbrug (ook een speciale ervaring) staken we het tunnelplein over en waren precies op tijd bij de halte.

We kijken terug op een koude, maar mooie tocht. De route was voor het overgrote deel onverhard en in andere seizoenen vast nog mooier. Het OV is redelijk goed te doen. De afstand was voor ons 22 km. Via de Wandelnetsite is dit 1 etappe (Westerscheldetunnel - 's-Gravenpolder), in de oude gids zijn de kaartjes 12 t.m. 15 half.

©JannieTr, 27 februari 2013.

Rondom de Braakmankreek

 Veel nieuws m.b.t. de nieuwe route en gids voor het Grenslandpad is er niet te melden. Er wordt nog volop overlegd, maar in het kader van de bezuinigingen (die overal toeslaan) is niets meer zeker.

Met de ontwikkeling van de Wandelnetwebsite zijn goedkopere, betere en snellere manieren om routebeschrijvingen  up-to-date te houden beschikbaar gekomen. Het is logisch dat er even pas op de plaats gemaakt wordt met het uitgeven van nieuwe drukken van dure gidsen.

Dat wil niet zeggen dat er helemaal niets gebeurt. Onlangs kreeg ik van onze padcoördinator het bericht dat de route door de vernieuwde Braakman-Noord klaar is. De route is van de bijbehorende tekens voorzien en wordt beschreven op de website van het Wandelnet (Meldingen en wijzigingen). Ook is hij daar ingetekend op de kaart en te printen of te downloaden door GPS wandelaars: een voorbeeld van de aantrekkelijke mogelijkheden van een website voor het up-to-date houden van de routes. Tevens zijn de etappes van het Grenslandpad in Zeeland opnieuw ingedeeld: naar afstanden tussen de 16 en 25 km.

Gedurende de lange periode dat er door Staatsbosbeheer werd gewerkt aan de nieuwe inrichting van het recreatie- en natuurgebied aan de westzijde van de Braakmankreek kon er gebruik gemaakt worden van een alternatieve route aan de oostzijde. Deze route is voorzien van het bekende rood/witte teken, met daardoor heen een schuine streep. Omdat wij zowel de nieuwe route, als de alternatieve graag eens wilden uitproberen, hebben we ze gecombineerd tot een rondje. Voor ons werd dat 16 km, maar voor wie de auto parkeert op de P-plaats van Staatsbosbeheer in de Braakman-Noord is het wellicht iets korter.

Zoals bekend wordt de drukke en gevaarlijke N61 verbreed tot een vierbaansweg met slechts hier en daar een rotonde of ondertunneling voor fietsers en wandelaars. Zie daarvoor hier:  Reconstructie N61 Hoewel er in de plannen o.a. sprake is van een fietstunnel en faunapassage bij de Braakman is op dit moment nog niet precies duidelijk wat dit voor de wandelaars (en fietsers) betekent. En hoe het Grenslandpad vanuit de Braakman-Zuid hier een beetje logisch  en aantrekkelijk aan kan sluiten op het vervolg van het pad door de Braakman-Noord.  Een verbinding tussen de twee kleinere "losliggende" bosgebiedjes van SBB die nu ten zuiden van de N61 en ten westen van de Braakmankreek liggen zou daarbij al een verbetering kunnen zijn, omdat daarmee de kilometer asfaltpolderweg tussen het bosgebiedje waar wij startten voor dit rondje en de N61 kan vervallen. We zullen het nog zien.

Vandaag dus een rondje Braakmankreek. Wij zijn gestart op de kleine P-plaats bij het (1e) bosdeeltje in de Braakman-Zuid, net over de brug van het Isabellakanaal op krt. 9, ca. 1 km voor het begin van krt. 10. ( bij de N61) in de oude gids.

 

Vanaf de P-plaats konden we de tekens van het Grenslandpad volgen, eerst door het (1e) bos, daarna over de polderweg tot de N61. Hier is de splitsing met de alternatieve route. Die besloten we eerst te lopen en we volgden dus r.a. het vrijliggende fietspad langs de drukke verkeersweg. Na zo'n 250 m. mochten we het (2de) bosgebiedje in. Je hoort het lawaai van de weg nog wel, maar het loopt toch prettiger. Aan het einde van dit gebiedje is goed te zien hoe mooi de 2 genoemde gebiedjes op elkaar aan zouden kunnen sluiten. Daarna volgde nog zo'n 500 m. over het fietspad tot de brug over de Braakmankreek.

Volgens de tekens gaat de route bij de brug naar de over(noord)kant van de weg. Daar kun je op 2 manieren komen, wij kozen voor de avontuurlijkste en op dit moment de veiligste: er onderdoor. Aan de andere kant gekomen moet er nog zo'n 250 m. over het fietspad gelopen worden langs de drukke weg tot het eerste karrenspoor l.a. en daarna was het heerlijk rustig en mooi lopen.

Onverhard kwamen we tot een overstap naar een Boerenlandpad en van daar gingen we de Braakmandijk over en langs de oever van de brede kreek met schitterende vergezichten. Het is ganzentijd, dus werden we getrakteerd op spectaculaire vluchtbewegingen, landingen op het water en veel gegak. Ter hoogte van de Noorddijk (zie op krt. 10) was zelfs in een picknicktafel voorzien, maar het was te koud om lang te blijven zitten. Helaas moesten we daar de dijk weer over en verder over het asfalt, maar op deze rustige, slingerende polderweg is dat na een zware etappe door het gras niet zo erg.

Leuk dat de Muraltmuurtjes hier nog bovenop de dijk staan. Gelukkig was de Braakman al in 1952 van de Westerschelde afgesloten, want in 1953 bleken ze toch niet dé oplossing voor het wassende water te zijn. Via een stenen trappetje klommen we tenslotte de dijk op, stapten over de Muraltmuur heen en vervolgden, (nu via de officiële Grenslandpadroute) onze wandeling om de Braakmankreek.

De eerste 2 km waren (als LAW-pad) nieuw voor ons. Onderweg troffen we nog een picknicktafel aan op een prachtig uitzichtpunt.  We kwamen uit bij het oude bosgedeelte, waar de oude route door liep. De nieuwe route ging echter naar rechts. We hebben daarna braaf de aangegeven route gevolgd. Wie hier niet bekend is, zal er ongetwijfeld wel van genieten. Over een dijk, over graspaden, langs een boomgaard met oude appelrassen, langs De Braakmanboerderij van SBB, tussen kreken door en langs de kindernatuurspeeltuin. Maar ook over nogal wat gravel(fiets)paden, niet allemaal als fietspad bedoeld, maar wel als zodanig gebruikt.

Het is ons bekend dat SBB niet wilde dat de LAW-route door het andere, oudere en veel mooiere gedeelte van de Braakman-Noord zou lopen. Maar als wij de volgende keer weer eens ons Rondje Braakmankreek gaan lopen, dan kiezen we daar toch wel voor, want voor individuele wandelaars is het toegestaan door vrijwel de gehele Braakman te struinen. Het scheelt kilometers gravelfietspad en wij vinden de natuur er mooier. Ook via die route is het mogelijk naar De Braakmanboerderij te lopen en eventueel langs de kindernatuurspeeltuin naar de P-plaats terug.

Samenvattend: de nieuwe route door de Braakman-Noord is aanvaardbaar, maar de oude was mooier. Gemakzuchtige wandelaars kunnen er prima gebruik van maken, avontuurlijke wandelaars kunnen beter hun eigen route bepalen.

De  alternatieve route langs de oostoever is het behouden waard om een rondje Braakmankreek mogelijk te maken. Alleen zou het wel prettig zijn als er daarbij niet te lang langs de N61 gelopen hoeft te worden.  Wellicht zijn er nog mogelijkheden om deels over het terrein van het recreatiepark De Braakman (binnenkort Marina Beach) te lopen en meteen gebruik te maken van de horecafaciliteiten......?

©JannieTr, 23 februari 2013.

Krulbollen als eerste Zeeuwse traditie toegevoegd aan de Nationale Inventaris voor Immaterieel Cultureel Erfgoed in Nederland

Inleiding

Zoals ik in mijn Blog van 5 december 2011 al aanstipte: de achtergrondinformatie in de nieuwe gids zal ook aangepast moeten worden. Het onderwerp Landje Pik kan beter vervangen worden door het Krulbollen.  Landje Pik is niet uniek voor deze streken, het Krulbollen wel en wordt met evenveel enthousiasme aan beide zijden van de grens gespeeld.

In mijn Blog van 15 januari 2012 ben ik nog eens uitgebreid ingegaan op deze sport. Niet alleen loopt de nieuwe route langs een bolbanenterrein, er werden ondertussen ook serieuze pogingen ondernomen om het krulbollen op de inventarislijst van Nederlands immaterieel cultureel erfgoed voor de UNESCO  te krijgen.

Inventaris Vlaanderen

De Inventaris Vlaanderen voor Immaterieel Cultureel Erfgoed bestaat sinds 2008. Met de inventaris wil de Vlaamse Gemeenschap het immaterieel cultureel erfgoed in Vlaanderen in de kijker plaatsen. De Vlaamse Gemeenschap toont met de inventaris de diversiteit aan immaterieel cultureel erfgoed. Het zijn de groepen en individuen die met het immaterieel cultureel erfgoed bezig zijn die vragen om een element in de inventaris op te nemen. De minister van Cultuur beslist over de opname

Het krulbollen werd in juni 2010 al opgenomen op deze Vlaamse lijst.

Zeeuws Vlaanderen

In november 2012 werd het krulbollen toegevoegd aan de Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed in Nederland. Deze inventaris is een verplichting die voorkomt uit het UNESCO verdrag ter Bescherming van het Immaterieel Erfgoed .

Sinds Nederland enkele maanden geleden (juni 2012) de UNESCO conventie van het Immaterieel Cultureel Erfgoed geratificeerd heeft wordt ook hier hard gewerkt aan een Nationale Inventaris, waar al het immaterieel erfgoed op komt dat groepen of gemeenschappen in Nederland belangrijk vinden. In Nederland  wordt over opname beslist door  het  Nederlands Centrum voor Volkscultuur en Immaterieel Erfgoed.

De bekendmaking van de eerste 3 tradities die er op staan volgde in oktober 2012. Het zijn De Boxmeerse Vaart, het Bloemencorso in Zundert en de Sint-Maartensviering in Utrecht. En als vierde dus nu het krulbollen! 

Reden voor de VVV Zeeland om het volgende berichtje op haar site te plaatsen: 

Voor Zeeland is dit heel bijzonder. Met het krulbollen heeft de eerste Zeeuwse traditie een plaats gekregen op de Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed in Nederland. Niet iedere Nederlander zal deze Zeeuwse volkssport onmiddellijk thuis kunnen brengen. In Zeeuws-Vlaanderen is het echter, net als in het aangrenzende Vlaanderen, een populaire volkssport die in verenigingsverband beoefend wordt. De geschiedenis van het populaire bolspel gaat terug tot in de middeleeuwen en is verwant aan sporten als kolven, beugelen en klootschieten. Bolspelen zoals het krulbollen werden rond 1300 in heel Europa gespeeld, onder meer in Zwitserland, Oostenrijk en Duitsland. In Nederland werden ze in de zeventiende eeuw in beeld gebracht door beroemde schilders als Adriaen van Ostade.

Plaatsing op de Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed is een vorm van erkenning voor de betreffende traditie. Het opstellen van een Nationale Inventaris was één van de eerste vereisten die voortvloeide uit de UNESCO conventie van het Immaterieel Cultureel Erfgoed, die Nederland dit jaar ratificeerde. De Nationale Inventaris wordt gecoördineerd door het Nederlands Centrum voor Volkscultuur en Immaterieel Erfgoed (VIE).

Meer is toch niet nodig om voor de vervanging van Landje Pik door Krulbollen te kiezen?

© Jannie Tr, 23-12-2012.